<>
thyreos

Βυζαντινες Μαχες

<>
Άβυδος, 989
Αγροί Κάτωνος, 548
Αγχίαλος (1), 708
Αγχίαλος (2), 763
Αγχίαλος, 917
Άδης, 1057
Αδραμύττιον, 1205
Αδριανούπολη, 324
Αδριανούπολη, 378
Αδριανούπολη, 813
Αδριανούπολη, 1254
Αδριανούπολη, 1369
Αζάζιον, 1030
Αζνανταΐν, 634
Ακροϊνόν, 740
Ακρ. Μερκούριον, 468
Αλεξάνδρεια, 641
Αλεξανδρέτα, 971
Αλτάβα, 578
Άμιδα, 359
Άμιδα, 502-503
Άμιδα, 973
Αμόριον, 838
Ανδρασός, 960
Ανζήν, 838
Ανθηδόνος, 634
Ανίον, 1064
Αντιόχεια, 540
Αντιόχεια, 611
Αντιόχεια, 969
Αντιόχεια Μαιάνδρου,1211
Απάμεια, 998
Απούλια, 1155
Άπρος, 1305
Αράξης, 589
Αρζαμών, 586
Αρίμινον, 538
Αρκαδιούπολις, 970
Αρκαδιούπολις, 1194
Αττάλεια, 1207
Αύξιμος, 539
Αυράσια όρη, 540
Βαβυλών, Αίγυπτος, 640
Βαθυρρύαξ, 872
Βαλάραθος, 591
Βάργυλος, 634
Βασιλικά Θερμά, 979
Βασιλική Λιβάδα, 1050
Βαφεύς, 1302
Βεζούβιος, 553
Βεράτιον, 1281
Βερεγάβα, 759
Βερόη, 1122
Βερσινικία, 813
Βεσκέρα, 682
Βιμινάκιον, 599
Βιτωλίων, 1015
Βολτούρνος, 554
Βόσπορος, 1352
Βουλγαρόφυγον, 896
Βουργάων, 535
Βουσταγάλλορα, 552
Βρινδήσιον, 1156
Γάζακα, 591
Γιαρμούκ, 636
Δαζιμών, 838
Δαμασκός, 634
Δαμιέττη, 853
Δαράς, 530
Δαράς, 573
Δέκιμον, 533
Δημητριάς, 1274
Δημητρίτσι, 1185
Διακενέ, 1050
Διάμπολις, 1049
Διδυμότειχο, 1352
Δορύστολο, 971
Δυρράχιο, 1018
Δυρράχιο, 1081
'Εδεσσα, 1031
Εκατό Βουνοί, 1050
Ελλήσποντος, 324
Έμεσα, 635-636
Επιδρομή Ρως, 860
Επιδρομή Ρως, 941
Επιδρομή Ρως, 1025
Επιδρομή Ρως, 1043
Ερμαία Άκρα, 468
Εχινάδες, 1427
Ζόμπος, 1074
Ηλιούπολις, 640
Ηράκλεια, 806
Θάκια, 545
Θαννούριος, 528
Θάσος, 829
Θεσσαλονίκη, 586
Θεσσαλονίκη, 615
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 676-678
Θεσσαλονίκη, 904
Θεσσαλονίκη, 995
Θεσσαλονίκη, 1014
Θεσσαλονίκη, 1040
Θεσσαλονίκη, 1185
Θεσσαλονίκη, 1224
Θεσσαλονίκη, 1264
Θεσσαλονίκη, 1422-1430
Θωμάς ο Σλάβος, 821-823
Ιερομύαξ, 636
Ιερουσαλήμ, 614
Ιερουσαλήμ, 637
Ιτιές, 377
Καισάρεια, 1073
Καλαβρύη, 1079
Καλλίνικο, 531
Καλλίπολη, 1354
Καλλίπολη, 1366
Κάμπους Αρντιένσις, 316
Κάννες, 1018
Κάβο Μπον, 468
Καπετρου, 1049
Καρχηδών, 698
Καστοριά, 1259
Καστροτζιοβάννι, 859
Κατασύρται, 917
Κεφαλλονιά, 880
Κίβαλι, 316
Κίλλιον, 544
Κλειδίον, 1014
Κλοκότνιτσα, 1230
Κοπίδναδον, 788
Κοτύαιον, 492
Κούνδουρος, 1205
Κρασός, 804
Κρήτη, 824
Κρήτη, 828
Κρήτη, 961
Κτησιφών, 363
Κωνσταντινούπολη, 626
Κωνσταντινούπολη,674-678
Κωνσταντινούπολη,717-718
Κωνσταντινούπολη, 941
Κωνσταντινούπολη, 1047
Κωνσταντινούπολη, 1187
Κωνσταντινούπολη, 1204
Κωνσταντινούπολη, 1235
Κωνσταντινούπολη, 1260
Κωνσταντινούπολη, 1261
Κωνσταντινούπολη, 1422
Κωνσταντινούπολη, 1453
Λαλακάων, 863
Λάρισα, 1084
Λεβούνιον, 1091
Λήμνος, 1025
Λιπάρες, 880
Στήλαι, 880
Μακρύπλαγι, 1264
Μάμμης, 534
Μαντζικέρτ, 1071
Μαοζαμάλχα, 363
Μαράνγκα, 363
Μαρκέλλαι (1), 756
Μαρκέλλαι (2), 792
Μαρκιανούπολις, 377
Μάρτα, 547
Μαρτυρόπολις, 588
Μαυροπόταμος, 844
Μεδιόλανον, 539
Μελαντιάς, 559
Μελιτηνή, 576
Μέμβρησα, 536
Μεσσίνα, 843
Μιλάνο, 539
Μιλβία Γέφυρα, 312
Μπίτολα, 1015
Όρος Σέλευκος, 353
Μοντεπελόζο, 1041
Μοντεματζιόρε, 1041
Μοράβας, 1191
Μούρσα, 351
Μούτα, 629
Μουκέλλιν, 542
Μπαρ, 1042
Μπάρι, 1068-1071
Βερζιτία, 774
Μπρίντιζι, 1156
Μπροκάρ, 634
Μυριοκέφαλον, 1176
Νάπολη, 536
Νέαι Πάτραι, 1274
Νίκαια, 1077
Νίκαια, 1097
Νίκαια, 1328-1331
Νικίου, 646
Νικομήδεια, 782
Νικομήδεια, 1331-1337
Νινευί, 627
Νίσιβις (1), 338
Νίσιβις (3), 350
Νοβιοντούνουμ, 369
Νταδίν, 634
Νταμιέτα, 853
Ντεβίνα, 1279
Noviodunum, 369
Ολιβέντο, 1041
Ονγκάλ, 680
Ορόντης, 994
Όστροβο, 1043
Ούτους, 447
Όφλιμος, 622
Παγκάλεια, 978
Παλακατσίς, 1021
Παλέρμο, 830-831
Πεδιάδα Άρδα, 316
Πελαγονία, 1015
Πελαγονία, 1259
Πελεκάνος, 1329
Περκρί, 1034
Πέτρα, 551
Πετρόης, 1057
Πηγαί, 922
Πηνειού, 1084
Πιρισαμπόρα, 363
Πλίσκα, 811
Ποιμανηνόν, 1224
Πόσων, 863
Πρεσλάβα, 1053
Πρίνιτσα, 1263
Προύσα, 1317-1326
Πύλες Τραϊανού, 986
Ρίμινι, 538
Ρίσκι, 759
Ρόδος, 1249
Ρόδος, 1309
Ρομέττα, 964
Ρομέττα, 1038
Ρουσόκαστρο, 1332
Ρύνδακος, 1211
Ρώμη (1), 537-538
Ρώμη (2), 545 - 546
Σάβος/Σάβα, 388
Σαμάρα, 363
Σάρδεις, 743
Σαρδική, 809
Σάταλα, 530
Σβιντάξ, 1022
Σεβάστεια, 1070
Σεβαστούπολη, 692
Σένα Γκάλικα, 551
Σενιγκάλλια, 551
Σερδική, 809
Σέτινα, 1017
Σίγγαρα, 344
Σιδηρά Γέφυρα, 637
Σίλλυον, 677
Σιρίμνι, 1021
Σίρμιον, 441
Σίρμιον, 580-582
Σίρμιον, 1167
Σίφριος, 503
Σκάλας Βέτερες, 537
Σκαφίδας, 1304
Σολάχων, 586
Σουφετούλα, 647
Σπερχειός, 997
Στρώμνιτσα, 1014
Στρούμβιτσα, 1014
Συρακούσες, 827-828
Συρακούσες, 877-878
Ταγίναι, 552
Ταορμίνα, 902
Ταρσός, 965
Τορνίκιος, 1047
Τριάβνα, 1190
Τρικάμαρον, 533
Τροίνα, 1040
Υέλιον & Λειμμόχειρ, 1177
Φαβέντια, 542
Φάρος, 1043
Φάρσαλα, 1277
Φιλαδέλφεια, 1390
Φιλομήλιον, 1117
Φιράζ, 634
Φοίνιξ, 655
Φορίνο, 663
Φρίγδος, 394
Χαλέπι, 637
Χαλέπι, 962
Χαλέπι, 969
Χαριούπολις, 1051
Χερσόνησος, 447
Χρυσούπολη, 324
  4 ος    αιών
  5 ος    αιών
  6 ος    αιών
  7 ος    αιών
  8 ος    αιών
  9 ος    αιών
10 ος    αιών
11 ος    αιών
12 ος    αιών
13 ος    αιών
14 ος    αιών
15 ος    αιών

Aspis

Ναυμαχία του Φοίνικος

(Μάχη των Καταρτιών)
χρόνος:

655

Ήττα-ορόσημο στη θάλασσα από τους Άραβες που έγιναν έτσι και ναυτική δύναμη ★ ★ ★ ★
εχθρός:
Άραβες (Ομμαϋάδες)
τοποθεσία:
Στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά από το λιμάνι της Φοινίκης στη νότια Τουρκία
 ακρίβεια θέσης: ●●●●
τύπος μάχης:
Ναυμαχία
πόλεμος:
Πρώιμοι Αραβικοί Πόλεμοι
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία
  Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ.  Κώνστας Β' Πωγωνάτος) Οι Εχθροί
Επικεφαλής: Αυτοκράτωρ Κώνστας Β’ Αμπντουλάχ ιμπν Σάαντ
Δυνάμεις: 500 πλοία 200 πλοία
Απώλειες: Σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή Βαρύτατες

Ιστορικό πλαίσιο:
Το 645, ο Αμπντουλάχ ιμπν Σάαντ ορίστηκε κυβερνήτης της Αιγύπτου από τον ετεροθαλή αδερφό του Χαλίφη Οθμάν ιμπν Αφφάν, αντικαθιστώντας τον ημι-ανεξάρτητο Αμρ ιμπν αλ-Ας (τον κατακτητή της Αιγύπτου). Μια από τις προτεραιότητες του νέου κυβερνήτη ήταν η οργάνωση της Τζιχάντ στη θάλασσα. Συγκρότησε ισχυρό ναυτικό και αποδείχτηκε ικανός ναυτικός διοικητής. Επί των ημερών του το μουσουλμανικό ναυτικό είχε σημαντικές επιτυχίες στη θάλασσα, μεταξύ των οποίων η απόκρουση Βυζαντινής αντεπίθεσης κατά της Αλεξάνδρειας το 646.
Το 655, ο Μωαβίας (κυβερνήτης της Συρίας και αργότερα Χαλίφης) ξεκίνησε μια εκστρατεία στη Βυζαντινή Καππαδοκία, ενώ ο στόλος, υπό τη διοίκηση του Αμπντουλάχ ιμπν Σάαντ προωθούνταν κατά μήκος των νοτίων ακτών της Μικράς Ασίας.
Ο Αυτοκράτωρ Κώνστας Β’ αντιλήφθηκε τον κίνδυνο που εγκυμονούσαν οι δραστηριότητες των Σαρακηνών στη θάλασσα, καθώς ήταν φανερό ότι η καρδιά του Βυζαντίου στη Μικρά Ασία απειλούνταν να βρεθεί σε «λαβίδα» υπό την διπλή απειλή των Αράβων από ξηρά και θάλασσα. Για το λόγο αυτό έπλευσε στα παράλια της Μικράς Ασίας με έναν μεγάλο στόλο (σημειωτέον ότι το μεγαλύτερο μέρος του στόλου ναυλοχούσε συνήθως στη νοτιοδυτική Μ.Ασία-νοτιοανατολικό Αιγαίο, δηλαδή όχι μακριά από το σημείο της ναυμαχίας).
Οι αντίπαλοι στόλοι συναντήθηκαν στις ακτές της αρχαίας Λυκίας, κάτω από το όρος Φοινικούς, ανοιχτά από την πόλη Φοίνιξ ή Φοινίκη (σημερινό όνομα: Finike).

Η Μάχη:
Φοίνιξ
Η μάχη των Καταρτιών
Όταν οι δύο στόλοι συναντήθηκαν, ο Κώνστας επιτέθηκε χωρίς δισταγμό. Ο αυτοκράτορας δεν μπήκε στον κόπο να φέρει τα πλοία του σε κατάλληλο σχηματισμό και να σχεδιάσει προσεκτικά την επίθεσή του. Επειδή ήταν γνωστό ότι οι Άραβες δεν είχαν εμπειρία στον ναυτικό πόλεμο, ο Κώνστας εκτιμούσε ότι θα τους τσακίσει με μια έφοδο. Αλλά έκανε λάθος.
Στην αρχή ο άνεμος φυσούσε εναντίον των αραβικών πλοίων, δηλαδή ήταν ευνοϊκός για τους Βυζαντινούς, αλλά γρήγορα σταμάτησε να φυσά εντελώς. Οι Άραβες χρησιμοποίησαν μια πρωτοφανή τακτική δένοντας τα πλοία τους μεταξύ τους με σκοινιά και αλυσίδες ώστε ήταν αδύνατος ο διέκπλους, δηλαδή η διείσδυση στο σχηματισμό από τα αντίπαλα πλοία. Οι Άραβες πλησίασαν τους Βυζαντινούς με αυτόν τον συμπαγή σχηματισμό και ορμούσαν στα καταστρώματα των Βυζαντινών καραβιών, που δεν μπορούσαν να ελιχθούν.
Τα πλοία ενεπλάκησαν σε τόσο μικρή απόσταση που τα κατάρτια τους μπλέχτηκαν και γι’ αυτό η σύγκρουση ονομάσθηκε «Ναυμαχία των Καταρτιών». Η ναυμαχία εξελίχθηκε σε μάχη σώμα με σώμα, σαν να πολεμούσαν στην ξηρά. Και φαίνεται ότι αυτού του είδους η συμπλοκή έδωσε πλεονέκτημα στους Άραβες, που, επιπλέον, έδειξαν ανώτερη ναυτοσύνη απ’ ό,τι αναμενόταν.
Από την άλλη, μέσα σε αυτόν τον χαμό, οι Βυζαντινοί υπέφεραν από την ανυπαρξία συντονισμού και ηγεσίας. Η ναυμαχία διήρκεσε σχεδόν δυο μέρες. Σύμφωνα με την περιγραφή του Βυζαντινού ιστορικού Θεοφάνη του Ομολογητή: Συγκιρνάται η θάλασσα τω αίματι Ρωμαίων (ανακατεύεται η θάλασσα με το αίμα των Ρωμιών).
Έτσι, αν και με αριθμητικό μειονέκτημα, οι Άραβες ήταν οι θριαμβευτές στο τέλος.
Καθώς οι Βυζαντινοί διέφευγαν, μια καταιγίδα αποδεκάτισε ό,τι είχε μείνει από τον τσακισμένο στόλο τους. Ο Κώνστας κατάφερε να διαφύγει αλλάζοντας στολές με έναν από τους αξιωματικούς του.
Ο θριαμβευτής Μουσουλμανικός στόλος είχε επίσης βαριές απώλειες και αποσύρθηκε, ώστε να μπορέσει ο Μωαβίας να διεκδικήσει τον θρόνο του Χαλιφάτου.

Αξιοσημείωτα:
Το βράδυ πριν από τη μάχη, ο Κώνστας Β΄ ονειρεύτηκε ότι ήταν στη Θεσσαλονίκη. Οι εντεταλμένοι ονειροκρίτες της Αυλής αποφάνθηκαν ότι το όνειρο ήταν προάγγελος της νίκης. Βέβαια, post factum, μετά τη μάχη, όλοι οι αυλοκόλακες υποστήριζαν ότι το όνειρο προέβλεπε την ήττα από τους Άραβες, επειδή το «Θεσσαλονίκη» διαβάζεται και σαν «θες άλλο νίκη» που σήμαινε ότι θα χρειαστεί μια άλλη νίκη (μια άλλη μάχη, μια άλλη φορά) για να νικήσει τους Άραβες.

Επακόλουθα:
Αυτή ήταν μια από τις μεγαλύτερες ναυμαχίες στην παγκόσμια ιστορία. Ένας σταθμός στην ιστορία της Μέσης Ανατολής καθώς καθιέρωσε την υπεροχή των Μουσουλμάνων στη θάλασσα, όπως και στην ξηρά. Τους επόμενους αιώνες οι Ελληνικές θάλασσες υπέφεραν από τις επιδρομές των Σαρακηνών, και όλα άρχισαν με την πανωλεθρία στη μάχη του Φοίνικος.

 Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη