<>
thyreos

Βυζαντινες Μαχες

<>
Άβυδος, 989
Αγροί Κάτωνος, 548
Αγχίαλος (1), 708
Αγχίαλος (2), 763
Αγχίαλος, 917
Άδης, 1057
Αδραμύττιον, 1205
Αδριανούπολη, 324
Αδριανούπολη, 378
Αδριανούπολη, 813
Αδριανούπολη, 1254
Αδριανούπολη, 1369
Αζάζιον, 1030
Αζνανταΐν, 634
Ακροϊνόν, 740
Ακρ. Μερκούριον, 468
Αλεξάνδρεια, 641
Αλεξανδρέτα, 971
Αλτάβα, 578
Άμιδα, 359
Άμιδα, 502-503
Άμιδα, 973
Αμόριον, 838
Ανδρασός, 960
Ανζήν, 838
Ανθηδόνος, 634
Ανίον, 1064
Αντιόχεια, 540
Αντιόχεια, 611
Αντιόχεια, 969
Αντιόχεια Μαιάνδρου,1211
Απάμεια, 998
Απούλια, 1155
Άπρος, 1305
Αράξης, 589
Αρζαμών, 586
Αρίμινον, 538
Αρκαδιούπολις, 970
Αρκαδιούπολις, 1194
Αττάλεια, 1207
Αύξιμος, 539
Αυράσια όρη, 540
Βαβυλών, Αίγυπτος, 640
Βαθυρρύαξ, 872
Βαλάραθος, 591
Βάργυλος, 634
Βασιλικά Θερμά, 979
Βασιλική Λιβάδα, 1050
Βαφεύς, 1302
Βεζούβιος, 553
Βεράτιον, 1281
Βερεγάβα, 759
Βερόη, 1122
Βερσινικία, 813
Βεσκέρα, 682
Βιμινάκιον, 599
Βιτωλίων, 1015
Βολτούρνος, 554
Βόσπορος, 1352
Βουλγαρόφυγον, 896
Βουργάων, 535
Βουσταγάλλορα, 552
Βρινδήσιον, 1156
Γάζακα, 591
Γιαρμούκ, 636
Δαζιμών, 838
Δαμασκός, 634
Δαμιέττη, 853
Δαράς, 530
Δαράς, 573
Δέκιμον, 533
Δημητριάς, 1274
Δημητρίτσι, 1185
Διακενέ, 1050
Διάμπολις, 1049
Διδυμότειχο, 1352
Δορύστολο, 971
Δυρράχιο, 1018
Δυρράχιο, 1081
'Εδεσσα, 1031
Εκατό Βουνοί, 1050
Ελλήσποντος, 324
Έμεσα, 635-636
Επιδρομή Ρως, 860
Επιδρομή Ρως, 941
Επιδρομή Ρως, 1025
Επιδρομή Ρως, 1043
Ερμαία Άκρα, 468
Εχινάδες, 1427
Ζόμπος, 1074
Ηλιούπολις, 640
Ηράκλεια, 806
Θάκια, 545
Θαννούριος, 528
Θάσος, 829
Θεσσαλονίκη, 586
Θεσσαλονίκη, 615
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 676-678
Θεσσαλονίκη, 904
Θεσσαλονίκη, 995
Θεσσαλονίκη, 1014
Θεσσαλονίκη, 1040
Θεσσαλονίκη, 1185
Θεσσαλονίκη, 1224
Θεσσαλονίκη, 1264
Θεσσαλονίκη, 1422-1430
Θωμάς ο Σλάβος, 821-823
Ιερομύαξ, 636
Ιερουσαλήμ, 614
Ιερουσαλήμ, 637
Ιτιές, 377
Καισάρεια, 1073
Καλαβρύη, 1079
Καλλίνικο, 531
Καλλίπολη, 1354
Καλλίπολη, 1366
Κάμπους Αρντιένσις, 316
Κάννες, 1018
Κάβο Μπον, 468
Καπετρου, 1049
Καρχηδών, 698
Καστοριά, 1259
Καστροτζιοβάννι, 859
Κατασύρται, 917
Κεφαλλονιά, 880
Κίβαλι, 316
Κίλλιον, 544
Κλειδίον, 1014
Κλοκότνιτσα, 1230
Κοπίδναδον, 788
Κοτύαιον, 492
Κούνδουρος, 1205
Κρασός, 804
Κρήτη, 824
Κρήτη, 828
Κρήτη, 961
Κτησιφών, 363
Κωνσταντινούπολη, 626
Κωνσταντινούπολη,674-678
Κωνσταντινούπολη,717-718
Κωνσταντινούπολη, 941
Κωνσταντινούπολη, 1047
Κωνσταντινούπολη, 1187
Κωνσταντινούπολη, 1204
Κωνσταντινούπολη, 1235
Κωνσταντινούπολη, 1260
Κωνσταντινούπολη, 1261
Κωνσταντινούπολη, 1422
Κωνσταντινούπολη, 1453
Λαλακάων, 863
Λάρισα, 1084
Λεβούνιον, 1091
Λήμνος, 1025
Λιπάρες, 880
Στήλαι, 880
Μακρύπλαγι, 1264
Μάμμης, 534
Μαντζικέρτ, 1071
Μαοζαμάλχα, 363
Μαράνγκα, 363
Μαρκέλλαι (1), 756
Μαρκέλλαι (2), 792
Μαρκιανούπολις, 377
Μάρτα, 547
Μαρτυρόπολις, 588
Μαυροπόταμος, 844
Μεδιόλανον, 539
Μελαντιάς, 559
Μελιτηνή, 576
Μέμβρησα, 536
Μεσσίνα, 843
Μιλάνο, 539
Μιλβία Γέφυρα, 312
Μπίτολα, 1015
Όρος Σέλευκος, 353
Μοντεπελόζο, 1041
Μοντεματζιόρε, 1041
Μοράβας, 1191
Μούρσα, 351
Μούτα, 629
Μουκέλλιν, 542
Μπαρ, 1042
Μπάρι, 1068-1071
Βερζιτία, 774
Μπρίντιζι, 1156
Μπροκάρ, 634
Μυριοκέφαλον, 1176
Νάπολη, 536
Νέαι Πάτραι, 1274
Νίκαια, 1077
Νίκαια, 1097
Νίκαια, 1328-1331
Νικίου, 646
Νικομήδεια, 782
Νικομήδεια, 1331-1337
Νινευί, 627
Νίσιβις (1), 338
Νίσιβις (3), 350
Νοβιοντούνουμ, 369
Νταδίν, 634
Νταμιέτα, 853
Ντεβίνα, 1279
Noviodunum, 369
Ολιβέντο, 1041
Ονγκάλ, 680
Ορόντης, 994
Όστροβο, 1043
Ούτους, 447
Όφλιμος, 622
Παγκάλεια, 978
Παλακατσίς, 1021
Παλέρμο, 830-831
Πεδιάδα Άρδα, 316
Πελαγονία, 1015
Πελαγονία, 1259
Πελεκάνος, 1329
Περκρί, 1034
Πέτρα, 551
Πετρόης, 1057
Πηγαί, 922
Πηνειού, 1084
Πιρισαμπόρα, 363
Πλίσκα, 811
Ποιμανηνόν, 1224
Πόσων, 863
Πρεσλάβα, 1053
Πρίνιτσα, 1263
Προύσα, 1317-1326
Πύλες Τραϊανού, 986
Ρίμινι, 538
Ρίσκι, 759
Ρόδος, 1249
Ρόδος, 1309
Ρομέττα, 964
Ρομέττα, 1038
Ρουσόκαστρο, 1332
Ρύνδακος, 1211
Ρώμη (1), 537-538
Ρώμη (2), 545 - 546
Σάβος/Σάβα, 388
Σαμάρα, 363
Σάρδεις, 743
Σαρδική, 809
Σάταλα, 530
Σβιντάξ, 1022
Σεβάστεια, 1070
Σεβαστούπολη, 692
Σένα Γκάλικα, 551
Σενιγκάλλια, 551
Σερδική, 809
Σέτινα, 1017
Σίγγαρα, 344
Σιδηρά Γέφυρα, 637
Σίλλυον, 677
Σιρίμνι, 1021
Σίρμιον, 441
Σίρμιον, 580-582
Σίρμιον, 1167
Σίφριος, 503
Σκάλας Βέτερες, 537
Σκαφίδας, 1304
Σολάχων, 586
Σουφετούλα, 647
Σπερχειός, 997
Στρώμνιτσα, 1014
Στρούμβιτσα, 1014
Συρακούσες, 827-828
Συρακούσες, 877-878
Ταγίναι, 552
Ταορμίνα, 902
Ταρσός, 965
Τορνίκιος, 1047
Τριάβνα, 1190
Τρικάμαρον, 533
Τροίνα, 1040
Υέλιον & Λειμμόχειρ, 1177
Φαβέντια, 542
Φάρος, 1043
Φάρσαλα, 1277
Φιλαδέλφεια, 1390
Φιλομήλιον, 1117
Φιράζ, 634
Φοίνιξ, 655
Φορίνο, 663
Φρίγδος, 394
Χαλέπι, 637
Χαλέπι, 962
Χαλέπι, 969
Χαριούπολις, 1051
Χερσόνησος, 447
Χρυσούπολη, 324
  4 ος    αιών
  5 ος    αιών
  6 ος    αιών
  7 ος    αιών
  8 ος    αιών
  9 ος    αιών
10 ος    αιών
11 ος    αιών
12 ος    αιών
13 ος    αιών
14 ος    αιών
15 ος    αιών

Aspis

Μάχη της Άπρου

χρόνος:

1305

Ιούλιος 1305
Ήττα ενός Βυζαντινού στρατεύματος από την Καταλανική Εταιρεία ★ ★ ★ ★
εχθρός:
Καταλανική Εταιρεία
τοποθεσία:
Κοντά στην Άπρο της Ανατ. Θράκης, όπου το σημερινό χωριό Kermeyan, 32χλμ. δυτικά από τη Ραιδεστό και τον Μαρμαρά
 ακρίβεια θέσης: ●●●●●
τύπος μάχης:
Μάχη εκ Παρατάξεως
πόλεμος:
Πόλεμοι με την Καταλανική Εταιρεία
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία
  Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ.  Μιχαήλ Θ' Παλαιολόγος) Οι Εχθροί
Επικεφαλής: Συναυτοκράτωρ Μιχαήλ Θ’ Παλαιολόγος (Χωρίς αρχηγό)
Δυνάμεις: περίπου 5.000 206 ιππείς, 1,256 πεζοί, 500 Τούρκοι
Απώλειες:

Ιστορικό πλαίσιο:
Το 1303, ο Βυζαντινός συναυτοκράτορας Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος μίσθωσε μια δύναμη μισθοφόρων με αρχηγό τον τυχοδιώκτη Ροζέ ντε Φλορ για να βοηθήσει στον αγώνα εναντίον των Τούρκων στη Μικρά Ασία. Η δύναμη της Μεγάλης Καταλανικής Κομπανίας ήταν 6.500 άνδρες περίπου: 1.500 ιππότες, 4.000 Αλμογάβαροι (ελαφρά θωρακισμένοι πεζοί στρατιώτες του Στέμματος της Αραγωνίας) και πολλοί βοηθητικοί. Ήταν διαφόρων εθνικοτήτων, κυρίως Καταλανοί, Αραγωνέζοι, Σικελοί. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων στην Ανατολή, έλαβαν επιπλέον ενισχύσεις 200 ιππέων και 1000 πεζών, ενώ στρατολόγησαν και 3.000 Τούρκους ιπποτοξότες.
Οι ακριβές τους υπηρεσίες αρχικά απέδωσαν και απώθησαν τους Τούρκους από τμήματα της Μικράς Ασίας φτάνοντας μέχρι τη Φιλαδέλφεια και τα σύνορα με το βασίλειο της Αρμενίας στην Κιλικία. Εκείνη η εκστρατεία ήταν μια από τις λίγες νίκες των Βυζαντινών εναντίον των Τούρκων, εκείνη την περίοδο, σε έναν πόλεμο που κατά τα άλλα δεν πήγαινε καθόλου καλά.
Όμως, σύντομα αυτή η συνεργασία στράβωσε: Ο αυτοκράτορας δεν ήταν σε θέση να πληρώσει στους Καταλανούς και –ανεξάρτητα από αυτό– οι μισθοφόροι άρχισαν να λεηλατούν και να διαπράττουν βιαιότητες στις Βυζαντινές περιοχές. Στα τέλη του 1304 εγκαταστάθηκαν αυθαίρετα στην Καλλίπολη ζώντας σε βάρος του τοπικού πληθυσμού και χρησιμοποιώντας την πόλη σαν ορμητήριο στις ληστρικές τους επιδρομές στα πέριξ.
Η Καταλανική Εταιρεία εξελισσόταν σε σοβαρό πρόβλημα. Επιπλέον, ο ηγέτης τους Ροζέ ντε Φλορ (που του είχε απονεμηθεί και ο τίτλος του Καίσαρα) έκανε σχέδια για να ιδρύσει δικό του ανεξάρτητο πριγκιπάτο.
Οι Βυζαντινοί έπρεπε να βρουν μια λύση. Στις 30 Απριλίου 1305 ο συναυτοκράτορας Μιχαήλ Θ’ προσκάλεσε τον ντε Φλορ στην Αδριανούπολη και εκεί έβαλε να τον δολοφονήσουν. Μαζί με τον ντε Φλορ εξοντώθηκαν 300 ιππείς και 1000 πεζοί που τον συνόδευαν. Το σχέδιο εκτέλεσε ένα σώμα Αλανών(1) που εκείνη την εποχή είχαν ενταχθεί στον στρατό του Βυζαντίου.

Η δολοφονία του ηγέτη της Καταλανικής Εταιρείας δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Όχι μόνο η Εταιρεία δεν διαλύθηκε, αλλά οι επιθέσεις της έγιναν σφοδρότερες. Η περίοδος ολέθρου και τρόμου που έζησε η Θράκη μετά το φόνο του Ροζέ ντε Φλορ έμεινε γνωστή με το όνομα «Η Καταλανική Εκδίκησις».
Μετά τον φόνο του αρχηγού τους, τα υπολείμματα της Καταλανικής εταιρείας οχυρώθηκαν στην Καλλίπολη, όπου έσφαξαν όλους τους Έλληνες. Μια ισχυρή Βυζαντινή δύναμη πλησίασε στην πόλη, αλλά οι Καταλανοί αντεπιτέθηκαν εκτός των τειχών και απώθησαν τους Βυζαντινούς που είχαν απροσδόκητες απώλειες (το χρονικο των Καταλανών του Muntaner κάνει λόγο για 26.000 νεκρούς, οι Βυζαντινοί ιστορικοί για 200).

Η Μάχη:
Άπρος
Καταλανός πεζός στρατιώτης
Μετά την αποτυχία να αποτελειώσουν τους μισθοφόρους της Καταλανικής Κομπανίας στην Καλλίπολη, ο συναυτοκράτορας Μιχαήλ Θ’ θέλοντας να συνεχίσει την προσπάθεια συγκέντρωσε ένα στράτευμα και βάδισε από την Αδριανούπολη με κατεύθυνση την Καλλίπολη.

Οι Καταλανοί πληροφορήθηκαν για τις κινήσεις των Βυζαντινών και αντί να κάτσουν να περιμένουν στην Καλλίπολη, βγήκαν από την πόλη και έσπευσαν να προϋπαντήσουν τους Βυζαντινούς επιλέγοντας με προσοχή το πεδίο της μάχης, κοντά στην πόλη΄Άπρος(2) της Ανατολικής Θράκης. Οι Καταλανοί, που ήταν χωρίς αρχηγό, είχαν μείνει μόνο με 206 ιππείς και 1.256 πεζούς, ενώ είχαν μαζί τους και μια μονάδα Τούρκων καβαλάρηδων, περί τους 500. Γύρω στους 100 είχαν μείνει πίσω στην Καλλίπολη.

Η δύναμη του Μιχαήλ αποτελούνταν κατά το μεγαλύτερο μέρος από Αλανούς και από Τουρκόπουλους(3) μισθοφόρους. Επίσης είχε μαζί του μονάδες του τακτικού στρατού από τη Μακεδονία, λίγους Βλάχους, έφιππους Προνοιάριους (φυγάδες από τη Μ.Ασία) και τέλος την προσωπική του φρουρά που ήταν το βαρύ ιππικό. Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό, αλλά με βάση τα δεδομένα εκείνης της εποχής, η συνολική Βυζαντινή δύναμη πρέπει να ήταν γύρω στις 5.000. Πάνω από τους μισούς ήταν ξένοι μισθοφόροι (Αλανοί, Τουρκόπουλοι).
Οι Καταλανοί επέλεξαν να παραταχθούν στην κορυφή ενός λόφου έξω από την Άπρο. Η παράταξη ήταν 4 φάλαγγες σε πυκνή διάταξη. Όλοι ήταν πεζοί, καθώς οι ιππείς είχαν ξεπεζέψει και ήταν με τους υπόλοιπους. Τη μία από τις φάλαγγες αποτελούσαν οι Τούρκοι συνεργάτες.
Ήταν δηλαδή μια σαφώς αμυντική διάταξη. Άλλωστε το δυνατό σημείο της Καταλανικής Εταιρείας ήταν η πολύ πειθαρχημένη και συμπαγής κίνηση του πεζικού τους που δεν μπορούσε να διασπαστεί εύκολα και δεν παρασυρόταν ποτέ σε άτακτες καταδιώξεις υποχωρούντων αντιπάλων (σε αντίθετη με την ανεξέλεγκτη συμπεριφορά τους μετά τις μάχες).

Οι Βυζαντινοί βλέποντας το αριθμητικό τους πλεονέκτημα επιτέθηκαν. Πρώτα ρίχτηκαν στη μάχη οι έφιπποι Αλανοί και Τουρκόπουλοι. Οι της Εταιρείας παρέμειναν ακλόνητοι στις θέσεις τους και προξένησαν απώλειες στους αντιπάλους με τις βαλίστρες και τα δόρατά τους.
Καθώς οι πρώτες επιθέσεις δεν έφεραν αποτέλεσμα, συνέβη κάτι καθοριστικό: Οι Τουρκόπουλοι ξαφνικά τα παράτησαν και πήγαν με το μέρος των αντιπάλων (ίσως δεν τους είχαν πληρώσει) ενώ φαίνεται πως και οι άλλοι μισθοφόροι, οι Αλανοί, αποθαρρύνθηκαν και εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης. Ο Βυζαντινός στρατός άρχισε να αποδιοργανώνεται και να οπισθοχωρεί. Φαινόταν πως ο Μιχαήλ Θ’, για άλλη μια φορά, θα έχανε τον έλεγχο. Διέταξε γενική επίθεση του ιππικού. Όμως οι Βυζαντινοί ήταν πολύ λιγότεροι πλέον, ενώ οι Αλμογάβαροι παρέμεναν ψύχραιμοι στην πλεονεκτική τους θέση πετσοκόβοντας όσους τους πλησίαζαν. Ο ίδιος ο Μιχαήλ Παλαιολόγος (που στο το Χρονικό των Καταλανών περιγράφεται ως μαχητής με εξαιρετικές ικανότητες) διέτρεξε σοβαρό κίνδυνο όταν το άλογό του σκοτώθηκε, πλην όμως κατάφερε να διαφύγει όταν ένας από τους άνδρες του τού έδωσε το δικό του άλογο και ο συναυτοκράτορας σώθηκε καταφεύγοντας πίσω από τα τείχη της πόλης.
Στο τέλος της ημέρας βρήκε τους Καταλανούς να κρατάνε τις θέσεις τους με ελάχιστες απώλειες και οι Βυζαντινοί να αποσύρονται, ανήμποροι, στην Άπρο.

Το επόμενο πρωί, οι Καταλανοί, που δεν το είχαν κουνήσει από τον λόφο, περίμεναν τους Βυζαντινούς για να συνεχιστεί η μάχη. Όμως οι απώλειες των Βυζαντινών ήταν βαρύτατες, ενώ είχαν χάσει και όλους τους μισθοφόρους, οπότε η μάχη τελείωσε εκεί.
Η ήττα ήταν πραγματικά βαριά, και άφησε το Βυζάντιο χωρίς στρατό, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει ουσιαστική άμυνα στη φρενήρη λεηλασία της Θράκης από την Καταλανική Εταιρεία το επόμενο διάστημα.

Επακόλουθα:
Οι Καταλανοί συνέχισαν να λεηλατούν τη Θράκη για τα 2 επόμενα χρόνια, πριν εισβάλλουν στην Φραγκοκρατούμενη νότια Ελλάδα, όπου νίκησαν τους υπόλοιπους Φράγκους στη μάχη του Κηφισού το 1311, με αποτέλεσμα να πέσει στα χέρια τους το Δουκάτο των Αθηνών και όλη η σημερινή Στερεά Ελλάδα (με τα κάστρα Θήβας, Άμφισσας, Λειβαδιάς κλπ).
Παρατηρήσεις:
  1. Oι Αλανοί ήταν μία συνομοσπονδία σαρματικών φυλών, μιλούσαν μία ανατολικοϊρανική γλώσσα και προέρχονταν από την ευρύτερη περιοχή μεταξύ του βόρειου τμήματος του Ευξείνου Πόντου και των βορειοανατολικών παρυφών του Καυκάσου.
  2. Άπρος ή Άπροι ή (αρχ) Καρενίτις. Οι Ρωμαίοι την ονόμασαν Colonia Claudia Aprensis και το Βυζάντιο (η) Άπρος και αργότερα Θεοδοσιούπολη. Ταυτίζεται πιθανότατα με το σημερινό χωριό Kermeyan 32χλμ. δυτικά από τη Ραιδεστό και τον Μαρμαρά.
  3. Οι Τουρκόπολοι ήταν μονάδες μισθοφόρων στην υπηρεσία των Βυζαντινών αποτελούμενες από εκχριστιανισθέντες Τούρκους (Σελτζούκους). Υπήρχαν από τα τέλη του 11ου μέχρι τα μέσα του 14ου αιώνα.